Penyelidikan dan Penulisan Berkaitan Fatwa: Analisis Bibliometrik Tesis Malaysia dalam Talian (MyTO) Selama Empat Dekad

Fatwa-Related Research and Writing: A Bibliometric Analysis of Malaysian Thesis Online Over Four Decades

Abstract

A fatwa is a legal opinion from the mufti, whether binding or not, on issues that arise in Islamic society. Many researchers have conducted writing and research in the field of fatwas, leading to the publication of numerous theses, dissertations and scientific exercises on this subject. The creation of an Electronic Theses (ETD) initiative, known as Malaysian Thesis Online (MyTO), aims to manage the collection of theses and dissertations from both public and private universities in Malaysia. This article aims to present a bibliographic analysis of articles and studies related to fatwas found in MyTO during four decades (1979-2022). The research employed statistical and bibliometric methods to compile and analyse electronically accessible data from the database. Data was obtained by exploring the MyTO online database using keyword searches like "fatwa". The survey results showed approximately 129 publications related to the research topic in various fields of debate and types of research, either in Malay, Arabic, or English. The results of the study showed that the trend of writing and developing fatwa studies changes over time. Researchers can identify strengths, weaknesses, research styles, opportunities for fatwa-related writing, and future research directions with its assistance.

Fatwa ialah pendapat hukum daripada mufti, sama ada mengikat atau tidak, mengenai isu-isu yang timbul dalam masyarakat Islam. Banyak kajian telah menjalankan penulisan dan penyelidikan dalam bidang fatwa yang membawa kepada penerbitan pelbagai tesis, disertasi dan latihan ilmiah mengenai bidang ini. Penciptaan inisiatif Tesis Elektronik (ETD), dikenali sebagai Malaysian Thesis Online (MyTO) bertujuan untuk menguruskan koleksi tesis dan disertasi di universiti awam atau swasta di Malaysia. Artikel ini bertujuan untuk membentangkan analisis bibliografi artikel dan kajian berkaitan fatwa yang terdapat dalam MyTO dalam tempoh empat dekad (1979-2022). Kaedah penyelidikan menggunakan analisis statistik dan kaedah bibliometrik untuk menulis dan menyelidik data-data yang boleh diakses secara elektronik daripada pangkalan data. Data diperoleh melalui carian kata kunci seperti “fatwa” yang diteroka melalui pangkalan data dalam talian MyTO. Hasil tinjauan menunjukkan terdapat kira-kira 129 penerbitan berkaitan topik kajian dalam pelbagai bidang perbahasan dan jenis penyelidikan sama ada dalam bahasa Melayu, Arab atau Inggeris. Hasil kajian menunjukkan trend penulisan dan pembangunan kajian fatwa berubah mengikut peredaran zaman. Ia juga dapat membantu penyelidik mengenal pasti kekuatan, kelemahan, gaya penyelidikan dan peluang penulisan berkaitan fatwa serta hala tuju penyelidikan lanjutan yang boleh dilaksanakan pada masa hadapan.